Birbirinden Lezzetli Yöresel Ekmek Çeşitleri

Ah nerede o günler! Babaannemizin sabah erkenden kalkıp mayaladığı ve akşam okul dönüşü sıcacık mis kokusu ile sofralarımıza çıkardığı o yumuşacık ekmekler. Sofraların baş tacı olan ekmeğimiz, önceden ne kadar da doğal, yalın ve lezizdi değil mi? Gel zaman git zaman yerini farklı tatlar aldı. Ama ağzının tadını bilenler ve lezzeti doğallıkta arayanlar olarak o yöresel ekmeklerimizin lezzetini unutmadık. Çünkü her birinde doğduğumuz, büyüdüğümüz o toprakların doğallığı ve sıcaklığı gizli.

Evet, memleket kokusu taşıyan o sıcak ekmeklerimizi yemeye kararlıyız! O halde gelin sizler için oluşturduğumuz mutfaklarımıza farklı lezzetli dokunuşlar yapacak o yöresel ekmek çeşitleri listesine bir göz atalım. Ama öncelikle ekmek yapımında en çok tercih edilen un hangisi? En çok hangi ekmekleri tüketiyoruz? sorularımıza cevap bulmak istiyoruz. 

Birbirinden Lezzetli Yöresel Ekmek Çeşitleri

Lif Deposu: Tam Buğday Ekmeği

Yöresel ekmek çeşitleri listesinin başında gelen tam buğday ekmekleri buğdayın en saf ve en doğal halinden üretilerek sofralarımıza ulaştırılıyor. Yani buğdayın ruşeym, nişasta ve endosperm olmak üzere üç katmanını da ekmek içerisinde görebilmek mümkün. Peki neden şiddetle tam buğday ekmeği öneriliyor? Cevabı aslında oldukça basit. Çünkü ekmek içerisinde yer alan bu işlenmemiş tahıllar sağlığımız için büyük bir önem arz ediyor ve günlük almamız gereken lif, vitamin, mineral gibi besin değerlerinin büyük bir kısmını karşılıyor.

Tam Buğday Ekmeğinin Sağlığa Faydaları

• Sindirim sistemini düzenler.
• Düşük glisemik endeksi barındırır.
• Diyet menüleri için uygundur.
• Yüksek tansiyonu dengeler.

Doğallığın Sırrı: Ekşi Mayalı Ekmek

Tarihi eski Mısır'a kadar uzanan ekşi mayalı ekmek, kuru ve yaş mayalardan sonra birazcık raflara kaldırılsa da son dönemlerde yine eski önemini kazanmayı başarmış bir lezzet. İnsanoğlunun ilk toprağı işlemesiyle birlikte keşfedilen bu doğal mayamızın asıl sırrı ise "saccharomyces cerevisiae" adındaki bir mantar türünde gizli. Üzüm kabuğunda yer alan bu canlılar, üstelik ekmek dışında farklı içeceklerin mayalanmasına da yardımcı oluyor.

Ekşi mayalı ekmek yapmak, sanıldığı kadar zor bir iş değil. Çünkü sadece mayalanma aşamasında  işin zor yanları ile karşılaşılıyor. Mayalama aşamasından sonra ise ekmeği yapımı daha kolay bir hale geliyor. Ayrıca ekşi mayayı yapmak veya almak tamamen kendi tercihinize kalmış. Kendi evinizde yaş üzüm ve nohut gibi besin grupları ile hazırlamak yerine paketler halinde satılan ekşi mayalı beyaz ekmek harcı tercih edebilirsiniz. Böylelikle hem zamandan tasarruf edebilecek hem de protein, laktoz ve vitamin açısından zengin birbirinden enfes tatta ekmekler hazırlayabileceksiniz.

Ekşi Mayalı Ekmeğin Sağlığa Faydaları

• Probiyotiktir.
• Kan şekerini dengeler, glisemik endeksini düşürmede yardımcıdır.
• Midede şişkinlik veya hazımsızlık oluşturmaz.
• Daha kaliteli karbonhidrat ile beslenmenize destek olur.

Ekmeğin Esmeri: Çavdar Ekmeği

Aromatik lezzeti ile öne çıkan çavdar ekmeğini, formunu korumak ve sağlıklı beslenmek isteyenlerin favorisi. Ortaçağ dönemlerine kadar insanların temel besin seçeneği olan çavdar unu, çavdarın öğütülmesi ile elde edilen harcın içerisine bir miktar buğday unu eklenmesi ile elde ediliyor. Üstelik beyaz ekmeğe göre besleyici değerler açısından da bir hayli zengin. B1 vitamini, folik asit, potasyum, demir, kalsiyum ve fosfor içerisinde yer alan bu besin değerlerinden sadece birkaçı.

Çavdar Ekmeğinin Sağlığa Faydaları

• Sindirimi düzenler ve vücuttaki yağ dağılımını eşitler.
• İnce bir dilimiyle dahi tokluk hissi verir. Diyet döneminde rahatlıkla tüketilebilir.
• Kan Şekerinizi dengeler.

Formunu Koru: Kepek Ekmeği

Sağlıklı ve doğal içeriğe sahip olan kepek ekmeğine genelde diyet listelerinde rastlıyoruz. Ama sağlıklı ve besleyici yönü sayesinde normal yaşantımızda da tüketilmeye uygunluk gösteriyor. Lif, vitamin, protein ve mineral deposu olan kepek, ayrı bir un olarak bilinse de aslında buğdayda yer alan besin katmanlarından birisi. Yani buğdayın ruşeym ve nişastadan sonraki üçüncü katmanını oluşturuyor.

Kepek Ekmeğinin Sağlığa Faydaları

• İyi bir diyet dostu olarak bilinir.
• İştahı dengeler, tok tutar.
• Kabızlığı engeller.
• Östrojen dolaşımını artırır.
• Safra kesesinde taş oluşumuna engel olur.

Organik Lezzet: Yulaf Ekmeği

Genellikle müsliler içinde veya lapa kıvamında tadabilme fırsatı bulduğumuz yulaftan ekmek de yapılabildiğini biliyor muydunuz? Bilmiyorsanız da tanıştıralım. İşte karşınızda protein ve lif kaynağımız "yulaf ekmeği". Kendisi, besin değerleri açısından zengin olan doğal içeriğe sahip yöresel lezzetlerimizden bir tanesi.

Tarihi geçmişi M.Ö 7000'li yıllara kadar giden tahılın kullanım alanı da bir hayli geniş. Yani sadece gıda sektöründe kullanıldığını düşünüyorsanız yanılıyoruz. Çünkü geçmiş dönemlerden hem lezzetli ekmekler üzerinde hem de alternatif tıp alanında etkinliğini sürdürüyor.

Yulaf Ekmeği Faydaları

• Kandaki zararlı ve ağır metalleri temizlemeye destek olur.
• Sindirim sistemini düzenler.
• Kalp hastalıklarının tedavisinde büyük bir önem taşır.
• Tok tutar ve kilo kaybetmenize yardımcı olur.

Karadeniz'i Hatırlatır: Mısır Ekmeği

Yöresel ekmek çeşitleri arasında bulunan mısır ekmeği, yeşil Karadeniz'i çağrıştıran en güzel lezzetlerin başında geliyor. Bölgenin hamsi buğulaması kadar meşhur olan bu lifli ekmeği, üstelik oldukça da hafif. Adeta kek görünümünü andırsa da bir ısırık tattıktan sonra fikriniz tamamıyla değişiyor. Damaklarınızda mısırın özgün tadıyla karışık yumuşak bir ekmek lezzeti bırakıyor.

Mısır Ekmeğinin Sağlığa Faydaları

• Bağırsak ve mide hareketlilikleri açısından yararlıdır.
• Kolestrolü düzenli hale getirir.
• Gluten intoleransı bulunan çölyak hastaları tarafından da tüketilir. (Uygun malzemeler ile hazırlandığında.)
• Cildin beslenmesi üzerinde etkilidir.

Anadolu'da Pişirilmeye Devam Eden Diğer Yöresel Ekmek Çeşitleri

Türkiye'nin ekmek haritası bir hayli zengin. Her kültürün kendine has birbirinden güzel ekmek lezzetleri bulunuyor. Başlıca yöresel ekmeklerimizi aşağıdaki gibi listeleyebiliriz.

Bazlama: Orta Anadolu'da bir hayli yaygın olarak pişirilen bazlama, genellikle 1 cm kalınlığında olan daire şeklinde bir ekmek türü. Anadolu'nun farklı yerlerinde farklı isimler alabiliyor. Örneğin: Aydın, "bezdirme" Denizli "bazlama" isimleriyle nitelendiriliyor.

Fodla: İsmi Arapça'dan gelen Fodla, pideden de ince olan bir ekmek. Genellikle sağlıklı ve besleyici bir kepek unundan hazırlanıyor.

Gilik: Sivas yöresine özgü olan Gilik, yassı şekilde olan ortası delik bir ekmek olarak biliniyor.

Gübaye: Tandır ekmeğini andıran bu hamur işi lezzeti; arpa, mısır ve buğday unlarının harmanından yapılıyor.

Halka: U harfi haline getirilen bu lezzet, Niğde'ye özgü bir ekmek çeşidi. İpe dizilerek iki gün boyunca kurutulup daha sonra tüketilmeye başlanıyor.

Tandır Ekmeği: Çukur içindeki gömme fırınlarda hazırlanan tandır ekmeği, Orta Anadolu'dan Doğu Anadolu'ya kadar uzanan pek çok şehirde pişiriliyor. Ekmeklerden önce, bahçede veya evde gömülü halde olan fırınlar yakılıyor. Eğer hamur fırının duvarlarında düşmeden yapışık kalabiliyorsa "tandır tavında" anlamına geliyor.

Somun:Yöresel ekmek çeşitleri arasında en sık rastladığımız lezzetlerden bir tanesi de  somun. Kenar kısımları ince, üstü kabarık ve yuvarlak şeklinde olan bu ekmeğin küçük şekilde olanına ise "göbüt" ismiyle anılıyor.

Pıt-Pıt: Öncelikle mayalı şekilde hazırlanan ekmek, ardından bir kez daha mayalandırılma işlemine tabi tutuluyor. En çok pişirildiği yer ise Çorum'un Osmancık ilçesi.

Gömeç: Konya'nın Cihanbeyli ilçesine özgü olan mayalı ekmek, önce farklı büyüklükler haline getirilerek beze yapılıyor ve ardından da ayaklı saç fırında pişiriliyor.

Yöresel Ekmek Çeşitleri Nasıl Yapılır?

Öncelikle ekmek yapımınız için mayanızı belirlemelisiniz. Çünkü maya terciniz size zaman kazandıracaktır. Örneğin: Ekşi mayalı ekmek yapmak istiyorsanız ve mayayı kendiniz hazırlayacaksanız ekmekten önce mayanın olmasını beklemelisiniz. Ancak bu şekilde bekleyerek ekmek yapımını daha zahmetli hale getirmenize hiç gerek yok. Damak zevkinize göre ekşi mayalı beyaz ekmek harcı veya ekşi mayalı esmer ekmek harcı çeşitleri ile pratikçe ekmekler hazırlamanın keyfini sürebilirsiniz.

Tüm ekmek çeşitlerinin yapılışı aslında genel anlamda aynı şekilde gerçekleştiriliyor. Sadece önemli olan mayanızı seçmeniz ve püf noktalarına dikkat etmeniz. Öncelikle un, su, maya ve tuz gibi temel malzemeleri bir kapta güzelce karıştırarak hamurunuzu elde etmelisiniz. Ardında sıra kabartma ve şeklini verme aşamasında.

Mayayı eklediğinize göre şeklini verip kabarması için beklemeye alabilirsiniz. En son aşama ise tabi ki pişirme. Fırına verdikten sonra artık ekmeğiniz daha sert bir kıvama kavuşacaktır. Çıktıktan sonra da soğuması için bir süre bekleterek ekmek dolabınıza kaldırabilirsiniz. Ekmeğinizi fırından çıkar çıkmaz kesmeye çalışmamalısınız. Çünkü ekmek fırından yeni çıktığında içi nemli ve hamursu bir kıvamdadır. Haliyle en az 1-2 saat dinlendirerek toparlanmasını sağlamanız faydalı olacaktır.

Öğünlerinizi Renklendirecek Besleyici Yöresel Ekmek Tarifleri

Günlük öğünlerinize daha farklı yöresel ekmek çeşitleri kazandırmaya ne dersiniz? Sizler için hazırladığımız ekmek tarifleri listemizi inceleyin ve mutfaklarınıza yepyeni dokunuşlar taşıyın.

Çavdardan İlham Aldık: Çavdar Unlu Minik Ekmekler

Sabah kahvaltılarınızı daha renkli ve doyurucu kılmak istiyorsanız çavdar unlu ekmekler tam sizlik. Ayrıca küçük şekiller halinde olduğu için yemesi de oldukça kolay.

Çok Tatlılar: Kuru Üzümlü ve Portakallı Ekmekler

Görenler kek zannetse de aslında o bir ekmek. Lezzetini ve doğallığını tam buğday unundan alan, pudra şekeri, portakal ve üzüm ile tadına kavuşan tarifi aperatif olarak çay saatlerinde yapabilirsiniz. Lezzetiyle yedikçe yedirten bir ekmek arıyorsanız kuru üzümlü ve portakallı ekmekler mutlaka denenmeye değer.

 

Beş Çayları Artık Daha Doyurucu: Çay Saati Ekmekleri (Brioche)

Küçük muffin kalıplarında yapacağınız brioche ile artık çay saatlerinizi daha besleyici... İnstant kuru hamur mayası, bal, toz şeker ve buğday unu kulanacağınız ana malzemelerinden birkaçı.

Mutfağın Yıldızı'ndan daha fazla ekmek tarifine ulaşmak için tıklayın. Afiyet olsun! :)