Sünger kek olarak da bilinen pandispanya pastacılık sektörünün mihenk taşı olarak da ifade edilir. Pandispanya nedir? Sorusu özellikle mutfağa ilk kez adım atanlar ya da pasta yapmaya yeni başlayanlar için kafa karıştırıcı olabilir. Kek ile pandispanya arasındaki farklar, güzel pandispanya yapmanın püf noktaları, pandispanya ile yapılabilecek tarifler ve çok daha fazlasını yazımızda bulacaksınız. Tüm bu soruların cevaplarını verebilmek için ilk olarak pandispanya nedir? sorusuna cevap vermek gerek.
Pandispanya buğday unu, şeker, yumurta bazlı bir kek çeşididir. Yüzyıllardır mutfakların popüler tarifleri arasında olan pandispanya tarifi bölgeye ve kullanım alanına göre farklılık gösterebilir. Bazı tariflerde pandispanyaya kabartma tozu eklenirken bazı tariflerde ise içeriğinde sadece 3 temel malzemenin olduğu görülmektedir. Pişirme tekniğinin de farklılaştığı pandispanya için fırında ya da buharda pişirme yöntemleri sıkça uygulanmaktadır.
Pandispanya alışılmış kek ve tatlılar gibi çok uzun süre ya da çok yüksek ısıda pişirilmeyen bir tatlıdır. Pişirme yöntemi fırın ya da buhar olsa bile pandispanyanın dokusu her zaman süngere benzer, içi kabarık ve hafiftir. Temel pandispanya tarifi Amerika ve Avrupa olarak ikiye ayrılır. Amerika usulü pandispanya tarifinde yumurta sarısı ve beyazı ayrı olarak çırpılır. Avrupa usulü pandispanya tarifinde ise yumurta bütün olarak karışıma eklenir.
Pandispanya temelinde bir kek çeşididir. Hatta kek ile pandispanyanın temel malzemeleri de aynıdır. İki pasta arasındaki en temel fark yapılarıdır. Pandispanya daha çok süngere benzeyen yapısıyla dikkat çeker. Pandispanyanın içindeki hava boşlukları sayesinde oldukça hafif ve yumuşak bir lezzet elde edilir. Klasik kek tarifleri ise daha sıkı ve sert yapıdadır. Pandispanyalar yaş pasta yapımında kullanılır ve çoğu zaman ek bir krema ya da meyve ile servis edilir. Kek ise hazırlık sürecinde aroma ya da ek malzemeler ile lezzetlendirilir ve çoğu zaman herhangi bir ekleme yapılmadan servis edilebilir.
Pandispanya nedir? Sorusunun cevabını verdikten sonra bu muhteşem lezzeti yaparken dikkat edilmesi gereken püf noktalara göz atacağız. Lezzetli, tam kararında ve bulutların üzerinde geziniyormuş hissi veren bir pandispanya yapmak için dikkat etmeniz gereken çok ufak ama önemli noktalar olduğunu aklınızdan çıkarmayın.
Kusursuz bir pandispanya elde etmek için bütün malzemeleri önceden hazırlamanız önemlidir. Bunu yapmanın iki nedeni vardır. Pandispanya tariflerinde malzeme miktarı elde edeceğiniz sonuca doğrudan etki eder. Klasik bir kek tarifinde kıvamı istediğiniz gibi olmazsa sonradan ekleme yaparak durumu kurtarabilirsiniz ancak söz konusu pandispanya tarifi ise malzeme miktarlarının büyük önem taşıdığı tarifler arasında yer alır.
Tarifi hızlı bir şekilde yapmak da karışımın havasının boşalmasına engel olacağı için malzemeleri önceden hazırlamak her zaman işinizi kolaylaştırır. Ayrıca pandispanya hazırlamadan önce sadece malzemeleri değil kek kalıbını ya da tepsiyi hazırlamalı ve fırını ısıtmaya başlamalısınız. Kelepçeli bir kalıpta pandispanya yapacaksanız kalıbın tabanını yağlı kağıt ile kaplayıp kenarlarını mutlaka yağlayın fırın rafının ortaya gelecek şekilde ayarlanmış olması bile pandispanyanın lezzeti için önemlidir.
Karışıma girecek tüm malzemeler oda sıcaklığında olduğu zaman en güzel sonucu alırsınız. Soğuk yumurtalar kolayca çırpılmazlar sıcak yumurtalar ise pandispanyanın kabarmasına engel olurlar. Eğer pandispanyanızda yağ kullanacaksanız, tereyağı ya da margarinin de sıcaklığının ortalama olması önemlidir. Eğer yağınız akışkan olursa pandispanyanız ağır ve yoğun olur tam aksi olursa yani yağ soğuk ise karışıma homojen bir şekilde dağılması uzun sürer. Bu durumda kekin sert olması kaçınılmazdır.
Pandispanyaya ekleyeceğiniz unu ve kabartma tozunu karıştırın. Elde ettiğiniz toz karışımı mutlaka eleyerek sıvı karışıma ekleyin. Bu sayede karışımınız daha kısa sürede homojen bir yapıya sahip olur bu durum da pandispanyanın kabarması için çok önemlidir. Eğer varsa pasta unu kullanmak aldığınız sonucun büyük ölçüde değişmesini sağlar. Pasta unu daha ince bir şekilde öğütüldüğü için pandispanyanın yumuşak ve kabarık olmasını sağlar. En taze yumurtayı kullanmak en güzel pandispanya için olmazsa olmazlar arasında yer alır. Yeterince taze olmayan yumurtalar çırpılma konusunda inatçıdırlar.
Pandispanya yaparken malzemelerinizi cam kaplarda çırpmaya özen gösterin. Yumurtalar plastik malzemelerden hoşlanmazlar, bu tür malzemelerin içerisinde çırpıldıkları zaman yeterince hava alıp kabarmazlar. Eğer çırpma işlemlerini cam bir kasede yaparsanız kabarmış ve hafif bir pandispanya yapabilirsiniz.
Pasta pişirirken en sık kullanılan kontrol yöntemi pastaya kürdan ya da bıçak batırıp ıslaklığı kontrol etmektir. Pandispanya yaparken bu alışkanlığınızı da malzemeler gibi rafa kaldırmanız gerekir. Eğer bir bölgesinde deprem olmuş hissi uyandıran bir pandispanya istemiyorsanız pişip pişmediğini dikkatlice eliniz ile kontrol etmelisiniz. Elinizin yanmaması için dikkatli olmanız gerekir. Parmağınızın ucuyla pandispanyanın üzerine hafifçe bastırın ve parmağınızı geri çekin. Eğer pandispanyanın yüzeyinde meydana gelen çukur kendiliğinden düzeliyorsa, pandispanyanız fırından çıkmaya hazırdır.
Pandispanya pişirmek ve pandispanyayı kusursuz bir pastaya dönüştürmek hem çok kolay hem de çok zordur. Pasta yaparken genellikle aceleci davranırız ve pandispanyayı pişirdikten sonra ikiye böleriz. Bu bölme işleminde ise oldukça can sıkıcı olaylar meydana gelebilir. Orantıyı tutturamamak, fazla ince ya da fazla kalın kesmek gibi hatalar pastanızın görüntüsünün bozulmasına neden olabilir.
Bu nedenle pandispanya karışımınızın gramajını ölçüp iki parça haline pişirmeniz kusursuz sonuca daha kolay ulaşmanızı sağlar. Bu süreçte aynı anda iki pandispanyayı pişirebileceğiniz bir fırına sahip değilseniz kendinize güvenip pandispanyanızı ikiye bölmeniz gerekir. Çünkü hazırladığınız karışım dışarda beklediği sürece havasını kaybeder ve ikinci pandispanyada istediğiniz başarıyı elde edemezsiniz.
Pandispanya nedir sorusu ile birlikte bu muhteşem lezzetin ne kadar özel olduğunu keşfettik. Peki bu lezzetle neler yapılabilir. Pek çok kültürde pandispanya davetlerde sunulmak üzere hazırlanır. Genellikle de yoğun dış kaplaması olmayan, iç kreması ve meyveleri ile dikkat çeken bir lezzettir. Rulo pasta ya da yaş pasta yapmanın en güzel yolu pandispanya kullanmaktır. Ayrıca daha hafif lezzetler peşinde olanlar iki pandispanya arasında hoş bir dolgu kreması, bol meyve ve biraz pudra şekeri ile harika sonuçlar elde edebilirler. Bu noktada dikkat etmeniz gereken en önemli unsur kremanız yoğun ve tatlı ise ekşi meyveleri seçmeniz; eğer hafif ve çok tatlı değilse marmelat ya da reçel ile pandispanyanın tadını vurgulamak olmalıdır.